Telework, de sluiting van sportcentra, lockdown, … Het arsenaal aan huidige maatregelen om de verspreiding van het corona virus tegen te gaan versterken onze sedentaire levensstijl. Sedentarisme heeft een directe economische impact op bedrijven. Verschillende studies tonen aan dat sedentarisme meer spier- en skeletaandoeningen veroorzaakt, die dan ook met stip op nummer één staan van aandoeningen gelinkt aan het werk. Maar sedentarisme verhoogt ook het voorkomen van andere chronische ziektes zoals diabetes en zorgt vaker voor arbeidsonderbrekingen. Dit artikel gaat in op de gevolgen van sedentarisme op de gezondheid van medewerkers en stelt oplossingen voor om bedrijven te helpen om de gezondheid van hun medewerkers te waarborgen sinds we met z’n allen meer thuiswerken.

De Fransen zitten hoe langer hoe meer stil

1. Sedentarisme, wat is dat precies?

Volgens een definitie van het Onaps (L'Observatoire National de l'Activité Physique et de la Sédentarité, oftewel het Nationaal Centrum voor Fysieke Activiteit en Sedentarisme) is een persoon sedentair wanneer die persoon 7 uur per dag stil zit of meer. In Europa zit meer dan 70% van de bevolking dagelijks meer dan 8 uur stil. Wat de Fransen betreft ligt dit gemiddelde op 7u26 per dag! Verplaatsingen met de auto, werken achter een computerscherm zijn factoren die bijdragen tot het dagelijkse sedentarisme in onze samenleving.


2. Sedentarisme: een toenemend probleem door telework

Het hoeft niet te verbazen dat door de lockdown en het stimuleren van telework voor miljoenen werknemers om de verspreiding van het COVID-19 virus tegen te gaan het risico op sedentarisme en de negatieve gevolgen ervan toenemen. Inderdaad, vele uren slijten achter een computerscherm kan nefast zijn voor zowel onze mentale als onze fysieke gezondheid.

Is zitten het nieuwe roken? De risico’s van telework op onze gezondheid

1. Spier- en skeletaandoeningen: eerste gevolg van telework

De Comités voor sociaal en economisch werk konden de gevolgen van telework optekenen tijdens de eerste lockdown die plaatsvond van maart tot en mei 2020 en trokken er een aantal lessen uit. Hoewel er ook voordelen zijn, werd vooral duidelijk wat de nadelen zijn, zoals het toenemen van spier- en skeletaandoeningen. Vaak moesten werknemers snel van hun thuis een bureau maken, zonder dat ze daarbij altijd over het geschikte ergonomische materiaal beschikken. Nochtans kan een slechte zithouding leiden tot pijn in de rug, nek, schouders, polsen, en zelfs tot lumbago. Een studie van het SpF (de Franse FOD voor Volksgezondheid) inzake het gedrag van Fransen tijdens de Covid-19 crisis toont aan dat 10% van de ondervraagden voor het eerst een lumbago ontwikkelde tijdens de lockdown van de lente.


2. Telework en sedentarisme: nog nefastere gevolgen op lange termijn

Sedentarisme kan ook leiden tot nog veel ergere ziektes.Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is het gebrek aan beweging de 4de grootste doodsoorzaak ter wereld (6%). De lijst van negatieve gevolgen van sedentarisme op de gezondheid van uw medewerkers is lang! Sedentarisme werkt chronische ziektes in de hand zoals diabetes type 2, hypertensie, cardiovasculaire aandoeningen, bepaalde kankers en osteoporose. In Frankrijk lijdt ongeveer 15 à 20% van de actieve bevolking aan een chronische aandoening.

  • Hoe meer we stilzitten, hoe meer zin we krijgen om te eten!

Obesitas is één van de grootste gevolgen van sedentarisme. Hoe komt dat? Het feit dat we minder bewegen leidt er paradoxaal genoeg toe dat we meer zin hebben om te eten. Inderdaad, “wanneer we niet actief zijn hebben we de neiging om meer te eten dan noodzakelijk en grijpen we vaker naar voeding die rijk is in vetten en suikers”, is wat er staat geschreven in een nota van de Onaps (L'Observatoire National de l'Activité Physique et de la Sédentarité, oftewel het Nationaal Centrum voor Fysieke Activiteit en Sedentarisme). Indien we op regelmatige basis de tijd die we dagelijks stilzitten verhogen met 15%, treden er al stofwisselingsstoornissen op. Gewichtstoename is niet het enige gevolg. Obesitas is op zijn beurt weer een grote risicofactor voor diabetes, cardiovasculaire aandoeningen en kanker. Het verband tussen obesitas en een groter risico op complicaties is bewezen bij pathologieën veroorzaakt door obesitas, maar ook voor aandoeningen die in eerste instantie geen direct gevolg zijn van obesitas.

  • Is sedentarisme erger dan roken?

Bepaalde specialisten aarzelen niet om stilzitten te vergelijken met roken. Zo ook bijvoorbeeld Paul Menu, hartchirurg en lid van de Franse Federatie voor cardiologen: « Studies tonen aan dat lichamelijke inactiviteit de belangrijkste oorzaak van vermijdbare sterfgevallen in de wereld is geworden. Het is erger dan roken. Sedentarisme doodt meer dan tabak. En dit ligt vooral aan de tijd doorgebracht voor shermen. »

Het risico op vroegtijdig overlijden bij te veel stilzitten stijgt snel en dit vanaf 4 uur inactiviteit per dag. Eens voorbij die drempel van 4 uur per dag, stijgt het risico op vroegtijdig sterven nog eens met 2% per extra uur stilzitten. Bij meer dan 8 uur stilzitten stijgt het risico op vroegtijdig overlijden zelfs met 8% per extra uur inactiviteit. Tot slot, bij meer dan 10 uur stilzitten per dag stijgt het risico op vroegtijdig overlijden met 34%!

Psychologische risico’s verbonden aan telework

1. Eenzaamheid, moeite om af te sluiten en te ontspannen: telework weegt op de mentale gezondheid

Behalve de risico’s voor de fysieke gezondheid verbonden aan sedentarisme, kunnen er ook psychologische risico’s opduiken tijdens periodes van telewerk zoals we die nu meemaken. Inderdaad, teleworken van thuis uit, alleen, waarbij men continu online verbonden is brengt een onevenwicht teweeg tussen privé en werkleven die niet zonder gevolgen is. Een wereldwijde studie van Oracle & Workplace Intelligence over Artificial Intelligence op de werkvloer toont aan wat de gevolgen van telework zijn op onze mentale gezondheid en kwamen tot de volgende klassificatie: «slaaptekort (40%), een slechtere lichamelijke gezondheid (35%), minder welbevinden thuis (33%), moeilijkere familiale relaties (30%) en een gevoel van sociaal isolement (28%). »


2. Werknemers eisen dat hun werkgever hen beter beschermt.

Volgens een andere studie van Malakoff Humanis, zijn werknemers meer en meer bezorgd over hun gezondheid en hun welzijn en vragen ze aan hun werkgever om in te grijpen. Zo verwacht 86 % van de werknemers dat hun werkgever “op een duurzame manier preventie en gezondheid verankeren in de bedrijfsstrategie”. Meer dan 85% van de werknemers wil graag dat “het menselijke aspect” binnen het bedrijf versterkt wordt.

Hoe kan de bedrijfswereld deze uitdagingen het hoofd bieden?

Laten we niet vergeten dat “de werkgever bij wet verplicht is om alle mogelijke maatregelen te nemen om de veiligheid te verzekeren en de fysieke en mentale gezondheid van werknemers te beschermen (artikel L. 4121-1 van het Wetboek van Arbeid). De werkgever moet niet alleen het risico verminderen, maar zelfs voorkomen. Deze verplichting is een resultaatsverplichting (Hof van Cassatie, Sociale kamer, 22 februari 2002, voorziening n° 99-18389), dat betekent dat in geval van ziekte of een ongeval veroorzaakt door de werkomstandigheden de werkgever aansprakelijk gesteld kan worden”.

Maar ook de werkgever heeft hier alle belang bij. “Meerdere Noord-Amerikaanse studies tonen aan dat de return on investment voor werkgevers die sedentarisme tegengaan tot vier keer hoger kan liggen omdat zaken als ziekteverzuim, bijdragen aan collectieve ziekteverzekeringen en personeelsverloop verminderen”.


1. Ga aan de slag met best practices om oude gewoontes te doorbreken!

Om de negatieve gevolgen van sedentarisme te verminderen kunnen werkgevers een aantal best practices uitrollen om sedentarisme tegen te gaan en een bedrijfscultuur waarin beweging en sport centraal staan te creëren. Gezondheidsspecialisten stellen oplossingen voor aangepast aan de bedrijfswereld om uw werknemers aan te zetten om meer te bewegen!

Tips om minder lang stil te zitten:

In de bevraging Coviprev van het SpF (de Franse FOD voor Volksgezondheid) die afgenomen werd tijdens de lockdown worden volgende tips naar voren geschoven:

  • Sta meermaals per uur recht. Tijdens de lockdown wordt er aangeraden om dit minstens elk halfuur te doen;
  • Houd meetings rechtop of al wandelend indien de teams op kantoor zijn;
  • Stel voor om rechtopstaand te bellen in plaats van al zittend;
  • Als je op kantoor bent, neem de trap in plaats van de lift.

Onthoud! De WHO raadt aan om elke dag 10 000 stappen te zetten om gezond te blijven. Vandaag de dag kan iedereen via de smartphone zijn dagelijks aantal stappen eenvoudig bijhouden en zelfs weekgemiddelden. Dit is een gouden tip!


2. Geef uw werknemers toegang tot sport en beweging

Bedrijven beschikken over meerdere middelen om de toegang tot sport en beweging bij hun werknemers te bevorderen, zoals abonnementen voor sportcentra of fitnesscentra maar ook tot welzijn zoals bijvoorbeeld sophrologie. Deze initiatieven blijven functioneel ook tijdens de lockdown via “online” lessen, applicaties of YouTube kanalen. Want uw medewerkers dienen meer dan ooit te bewegen!

Vandaag de dag beschikken bedrijven over meerdere oplossingen om de toegang tot sport te bevorderen in een professioneel kader. Deze initiatieven blijven functioneel ook tijdens de lockdown via allerlei “online” groepslessen en personnal coaching. Inzetten op het digitale is ook een goede manier om sport en bewegen op een ludieke manier toegankelijk te maken voor uw werknemers. Want uw medewerkers dienen meer dan ooit te bewegen!

Voor meer info omtrent de bestaande oplossingen voor bedrijven om de negatieve gevolgen van sedentarisme voor werknemers te bestrijden tijdens de lockdown, gelieve deze pagina te raadplegen!


Bronnen: